ICT de oplossing voor het personeelstekort in de zorg?

De personeelstekorten in de zorg zijn niet nieuw, maar de tekorten worden steeds nijpender. Met de toenemende vergrijzing in het vooruitzicht zijn de 1,2 miljoen mensen die nu in de zorg werken niet voldoende. Volgens de prognoses loopt het tekort in 2022 op tot 125.000 medewerkers. In de komende jaren blijven hierdoor steeds meer vacatures openstaan. ICT kan een oplossing bieden.

Actieprogramma Werken in de zorg

Het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport ontwikkelde een Actieprogramma Werken in de Zorg en stelt in de komende jaren 350 miljoen euro beschikbaar. De bedoeling is hiermee een massaal personeelstekort te voorkomen. In het actieprogramma is aandacht voor het opleiden van extra mensen en wordt de ambitie uitgesproken om werken in de zorg aantrekkelijker te maken. Ook een reductie van het papierwerk staat op het programma. Zorgpersoneel moet minder worden belast met administratieve taken. Daarnaast is er in het Actieprogramma een belangrijke rol voor ICT.

ICT in de zorg

ICT in de zorg kan helpen, betoogde minister Hugo de Jonge van Volksgezondheid, Welzijn en Sport. Digitalisering kan de administratielast verminderen. Dankzij de technische ontwikkelingen is het bijvoorbeeld mogelijk om chronisch zieken op afstand te monitoren. “Het is wel belangrijk dat zorgpersoneel weet hoe ze met de digitale zorgmiddelen om moeten gaan”, zegt Edwin Exoo, directeur van GTSzorg. GTSzorg biedt daarom extra opleidingen om de kennis van het personeel op peil te houden.

Technische ontwikkeling in de zorg

De technische ontwikkeling in de zorg is de afgelopen jaren snel gegaan. Er zijn verschillende populaire ICT-oplossingen in de zorg. Het Elektronisch Patiënten Dossier is daar één van, maar ook toezichthoudende technieken in de ouderenzorg. Speciale apps voor telefoons waarmee patiënten zelf hun medische situatie registreren. Polsbandjes die het hartritme bijhouden. Of geavanceerde controleapparaten bij mensen thuis die op afstand afleesbaar zijn. Zo kan het zijn dat patiënten wel onder controle staan maar niet in het ziekenhuis hoeven worden opgenomen. “Nuttige ontwikkelingen in tijden van personeelstekort”, vindt Exoo.

ICT succesvol inzetten

‘Anders werken’ is ook een speerpunt van het actieprogramma Werken in de Zorg. Concreet betekent dit dat zorgpersoneel ook echt moet worden ingezet voor zorgtaken. Als al het zorgpersoneel een uur per week minder besteedt aan administratie en dit uur kan inzetten voor zorgtaken dan scheelt dat al twintigduizend banen, volgens minister de Jonge. Daarnaast is technologie een belangrijk onderdeel van dit ‘anders werken’.
Een voorwaarde voor het succesvol inzetten van ICT-toepassingen in de zorg is een standaardisering van informatiesystemen, aldus de OIZ, de Branchevereniging voor Zorg en ICT. Deze stelt vast dat artsen klagen dat het invoeren van patiëntinformatie veel tijd kost, omdat daarvoor verschillende systemen worden gebruikt en deze systemen niet uitwisselbaar zijn. Het steeds opnieuw invoeren van gegevens is tijdrovend en vergroot de kans op fouten.

Onvoldoende ICT-kennis bij zorgpersoneel

Het integreren van ICT in de zorg blijkt niet eenvoudig. Ondanks dat het de werkdruk kan verlichten, worden e-health-oplossingen nog niet zo veel gebruikt. Een deel van het zorgpersoneel heeft onvoldoende ICT-kennis, blijkt uit onderzoek van Ictivity. Het beschikbaar stellen van ICT is dus niet genoeg om het personeelstekort op te lossen. Hetzelfde geldt voor zorgrobotica. De hoop was dat robots een deel van de zorg konden overnemen. Echter, uit onderzoek van M&I/Partners en de TU Eindhoven blijkt dat zorgrobotica niet zomaar het personeelstekort oplossen. Enerzijds omdat de robot niet altijd aan de verwachtingen voldoet, anderzijds omdat de kennis van zorgpersoneel beperkt is.

Investeren in zorgmedewerkers

“Wij vinden het belangrijk om in ons personeel te investeren”, zegt Exoo. “Als medewerkers weten hoe ze met ICT moeten omgaan, kunnen zorginnovaties ook echt bijdragen aan de vermindering van het personeelstekort.” Werken met gedetacheerden kan volgens hem daarom ook van toegevoegde waarde zijn. “Het is op die manier mogelijk om nieuwe kennis in huis te halen.”