Zo houden we de zorg veilig

Iedereen heeft recht op veilige zorg. Toch is dat niet vanzelfsprekend. Onlangs berichtte het nieuws nog over een budgetcoach die in totaal 56.000 euro zou hebben gestolen van kwetsbare ouderen. Financiële uitbuiting is dan ook de meest voorkomende vorm van ouderenmishandeling. Andere vormen zijn psychische of lichamelijke mishandeling, verwaarlozing en seksueel misbruik. Het is onder andere de taak van een zorgorganisatie om hierop alert te zijn. Samen houden we de zorg veilig.

Wees je bewust van onbewuste mishandeling

Het klinkt misschien gek, maar mishandeling van ouderen gebeurt vaak door familieleden, kennissen en/of mantelzorgers. In veel gevallen gaat het om onbewuste mishandeling. Mensen hebben gebrek aan tijd, kennis of kunde, waardoor ze niet de zorg kunnen leveren die iemand verdient of nodig heeft. Bijvoorbeeld een mantelzorger die te laat signaleert dat een oudere naar het toilet moet. Of een familielid dat eerst het huis poetst en daarna pas tijd heeft om iemand eten te geven. Deze trieste situaties komen helaas voor. Verzorgenden en verpleegkundigen moeten zich hiervan bewust zijn, alert blijven en, wanneer zij iets opmerken, melding maken volgens de Meldcode Huiselijk Geweld en Kindermishandeling.

Campagne tegen ouderenmishandeling

Toch zijn er ook gevallen van ouderenmishandeling waarbij wel opzet in het spel is. Je hebt ze vast al eens voorbij zien komen op televisie: de reclamespotjes over ouderenmishandeling met daarin voorbeelden van opzettelijke mishandeling. Vanuit de Rijksoverheid is er deze zomer weer een campagne van start gegaan tegen ouderenmishandeling. Want helaas krijgt nog steeds 1 op de 20 thuiswonenden 65-plussers hiermee te maken. Dit blijkt uit onderzoek van het Wetenschappelijk Onderzoek- en Documentatiecentrum (WODC).

‘Het houdt niet op, totdat je iets doet’

De titel van de campagne van de Rijksoverheid luidt: “Het houdt niet op, totdat je iets doet”. Ook zorginstellingen kunnen en moeten een belangrijke rol spelen als het gaat om signalering van ouderenmishandeling. Het bestuur van een ziekenhuis of zorginstelling is namelijk verantwoordelijk voor kwaliteit van zorg die hun organisatie levert.

Edwin Exoo, directeur GTSzorg: “Wij willen onze opdrachtgevers, zoals verpleeghuizen, verzorgingshuizen, ziekenhuizen en thuiszorginstellingen, bewust maken en samen de zorg veilig houden. Gelukkig hebben wij nog nooit een onveilige situatie met een van onze medewerkers of klanten meegemaakt. Ook hopen we dat dit ons in de toekomst niet overkomt. Daarom blijven we onze strenge screening van personeel handhaven en vragen we iedere medewerker elk jaar om een Verklaring Omtrent Gedrag. Helaas is daardoor niet alles zeker en kunnen we niets uitsluiten. Wel kunnen we er samen alles aan doen om de kans op vervelende misstanden zo klein mogelijk te houden.”

5 tips voor zorginstellingen om de veiligheid binnen hun organisatie te controleren en waarborgen:

1. Maak medewerkers alert

Maak medewerkers alert. Zorg ervoor dat ze weten welke signalen kunnen duiden op enige vorm van ouderenmishandeling. Geef ze handvatten om signalen makkelijker te herkennen. Laat ze bijvoorbeeld aantekeningen maken als ze iets opmerkelijks aantreffen, zoals een oudere met (ongewone) blauwe plekken of verwondingen. Het is ook belangrijk om bewustwording te creëren bij medewerkers over seksualiteit onder cliënten.

2. Ga het gesprek aan

Zijn er binnen de zorginstelling waar je werkt vermoedens van ouderenmishandeling? Of vermoed je mishandeling door een van je zorgmedewerkers of collega’s? Durf het gesprek aan te gaan. Mishandeling gebeurt soms onbewust. Daarom is het goed om vermoedens kenbaar te maken en in gesprek te gaan met collega’s, je werkgever of familieleden van de client.

3. Meld vermoedens van geweld

Vanaf 1 januari 2019 geldt de Meldcode Huiselijk Geweld en Kindermishandeling. Als verpleegkundigen en verzorgenden vermoedens hebben van huiselijk geweld zijn ze verplicht deze Meldcode te volgen. Ook wanneer ze verwaarlozing of financiële uitbuiting vermoeden. In de Meldcode vind je een afwegingskader dat helpt om te bepalen of er melding moet worden gedaan bij Veilig Thuis. De kosteloze meldlijn van Veilig Thuis is bereikbaar via telefoonnummer 0800 – 2000.

4. Vraag nieuw personeel altijd om een VOG

Neem je nieuw personeel aan, vraag dan altijd naar een Verklaring Omtrent Gedrag (VOG). Dat doen we bij GTSzorg ook altijd. Hiermee is ouderenmishandeling niet direct uitgesloten, maar de kans dat het in jouw organisatie gebeurt, wordt wel kleiner. Voor ieder nieuw personeelslid hanteren wij daarom een streng screeningbeleid. Ook kun je altijd om referenties vragen van andere zorginstellingen waar deze medewerker heeft gewerkt. Je komt dan meer te weten over hoe anderen deze persoon hebben ervaren, zodat je iets beter weet met wie je in zee gaat.

5. Creëer een veilige werkplek

Iedereen heeft recht op veilige zorg. Naast patiënten en cliënten moeten ook de zorgmedewerkers erop kunnen vertrouwen dat zij veilig te werk kunnen gaan. Zij hebben recht op een veilige werkplek. Wijs medewerkers er bijvoorbeeld op wat ze kunnen doen in geval van agressie op de werkplek en hoe ze ermee om moeten gaan.